Pluto is niet de planeet die nu direct het meeste enthousiasme oproept. Ontzag en vrees zijn de woorden die meer bij Pluto horen. Kunnen we ons nog enigszins verheugen op transits van Neptunus en bijvoorbeeld uitkijken naar de mooie beelden die tijdens sommige van deze transits in onze dromen kunnen verschijnen en kunnen we bij transits van Uranus nog enigszins uitkijken naar de nieuwe mensen, ideeën en mogelijkheden die onze weg kruisen, de transits van Pluto ervaren de meeste van ons beslist niet als iets om naar uit te kijken. Pluto wordt immers geassocieerd met dood en vernietiging of in een mildere term uitgedrukt met transformatie. De term waardoor er tenminste iets goeds uit voort komt. En hoewel er na een transit van Pluto zeker sprake kan zijn van een transformatie waardoor de betrokkenen met wijsheid en kracht uit deze transit kunnen komen, toch geldt voor de meeste mensen dat zij deze transit liever aan zich voorbij zouden laten gaan, als zij hier iets over te zeggen zouden hebben..
Maar over de werking van de mysterieplaneten: Uranus, Neptunus en Pluto hebben wij niets te zeggen. We kunnen ons hierop afstemmen en deze toelaten of proberen er voor weg te lopen en ons verbergen voor hun werking. In de werking van Pluto is dit het meest direct te ervaren. Pluto kan worden gezien als de hogere wil. Waar Mars de persoonlijke wil weergeeft is dat bij Pluto de hogere wil. Pluto geeft een kracht weer die groter is dan de mens. Ik omschrijf deze wil als de wil van God, of van het leven, dat waar wij niets over te zeggen hebben. Dit in tegenstelling tot de persoonlijke wil die wij kunnen richten op elk wenselijk geacht doel. Deze hogere wil ontrekt zich aan elke persoonlijke invloed en dat is direct voelbaar in het huis waarin Pluto zich in de geboortehoroscoop bevindt evenals in de transits die Pluto maakt. We kunnen voor deze kracht op de vlucht slaan, terughouden en op onze hoede blijven of juist heel dominant aanwezig zijn in het gebied waar Pluto staat maar noch in de defensie, noch in de aanval kan deze kracht vrij door ons heen werken. Zolang de angst voor verlies van controle, de angst voor overgave, die in de kiem de angst voor de dood is, centraal staat in ons leven kan deze hogere wil niet vrij door ons heen werken. We zijn dan voortdurend op onze hoede voor de dood, voor alleswaar wij met ons ‘ik’ geen controle over hebben. Daarom vraagt Pluto van ons om deze angst, onder ogen te zien. Angst hoort immers bij het leven. Zonder angst ben je niet echt mens.
Denk maar aan het sprookje van de jongen die niet kon griezelen. Hij vond geen rust en geen doel in zijn leven en hij bewoog hemel en aarde om hem te leren griezelen. Toen iemand uiteindelijk een emmer palingen over zijn bed goot, wist hij wat griezelen was. De paling kun je zien als de slang. De glibberige slang die je niet beet kunt pakken, die je niet kunt bedwingen. De paling leeft onder water in het donker en kun je zien als de donkere verborgen krachten in je zelf die te vrezen zijn en waar je nooit echt greep op krijgt, maar die je wel moet leren kennen als je die krachten constructief wenst in te zetten.
Op de plaats waar Pluto staat in de horoscoop ervaar je deze kracht waar je niets over hebt te zeggen. Je ervaart dit al vroeg in je leven. Je wordt daar met ‘de dood’ geconfronteerd. Dat kan de letterlijke dood zijn maar het kan evenzogoed een symbolische dood zijn, bijvoorbeeld het verlies van iets dierbaars zoals het verlies van de bevestiging op je kwaliteiten (Pluto in het 2e huis of het verlies van de bevestiging op je creativiteit, (Pluto in het 5e huis.) Er is in de concrete levensomstandigheden altijd wel een gebeurtenis te vinden die deze angst rechtvaardigt. Je bent op de plaats waar Pluto zich in de horoscoop bevindt op je hoede en afgestemd op dat wat er onder de oppervlakte aan verborgen krachten aanwezig is. Je kunt je zowel terughouden, of jezelf overschreeuwen en veel kracht zetten op je manifestatie. Maar deze manifestatie is niet vrij. Hij is immers primair bedoeld om je positie te behouden en het ongewenst op afstand te houden. Pluto vraagt ons deze angst onder ogen te zien zonder hiervoor op de vlucht te slaan. Je kunt het leven hier immers niet onder controle houden. Pluto vraagt om overgave aan het leven, en het leven impliceert de dood
Een epos waarin deze angst voor de dood prachtig is weergegeven is het Gilgamesj epos met als ondertitel ‘een zoektocht naar onsterfelijkheid’.
Al eeuwenlang probeert de mens immers aan de dood te ontkomen en het eeuwige leven te verkrijgen. Het Gilgamesj epos dateert waarschijnlijk uit de 28e eeuw voor Christus.
Gilgamesj is de koning van Oeroek dat in het zuiden van het huidige Irak ligt. Hij is een koning die vele gevaren heeft getrotseerd, een groot veldheer die zijn onderdanen geen rust laat door zijn tirannieke optreden. Gilgamesj kent bij aanvang van het epos geen angst en iemand die geen angst kent heeft geen besef van de eindigheid van het leven. Dan denk je dus oppermachtig te zijn en alles en iedereen naar je hand te kunnen zetten zoals Gilgamesj aanvankelijk ook doet. Je hebt een groot ‘ik’ of ‘ego’, zeggen we dan. De wil van Gilgamesj is wet. De goden besluiten dan een vriend voor Gilgamesj te zoeken, Enkidoe, waar hij zijn energie op kan richten. Gilgamesj blijft overmoedig en samen met zijn vriend Enkidoe verricht hij vele heldendaden tot Enkidoe sterft. Dan vindt er een omslag plaats in Gilgamesj. Hij is nu geconfronteerd met de dood van de meest dierbare mens in zijn leven. Hij is menselijk geworden en kent nu angst, de angst voor de dood. De dood valt niet met zijn wil te bedwingen. Een volle week rouwt hij om Enkidoe en dan begint hij zijn zoektocht naar het eeuwige leven. Hij besluit naar zijn voorvader Oetnapisjtim te reizen om van hem het geheim van het eeuwige leven te vernemen. Oetnapisjtim en zijn vrouw hebben het eeuwige leven van de goden verkregen en zij wonen op een prachtig eiland voorbij het einde van de wereld. Aan de rand van de wereld ligt het Tweelinggebergte waar de zon door opkomt en door ondergaat en deze bergen worden bewaakt door de Schorpioenmensen. Dit zijn afzichtelijke monsters maar Gilgamesj passeert hen en legt de weg door de donkere tunnel af, een weg van twaalf dubbele mijlen lang waarin er een volkomen duisternis is. Dan komt hij in een tuin waar hij de zonnegod Sjamasj ontmoet die hem zijn verdere zoektocht afraadt maar Gilgamesj zoekt verder. Het eiland van Oetnapisjtim ligt aan de andere kant van het water des doods. Oersjanabi, de veerman zal hem er heen brengen. Oetnapisjtim kan hem het eeuwige leven niet geven en hij zegt hem: ‘Breek je huis af en bouw een boot, Geef je bezit op en red je leven ‘.
Gilgamesj geeft echter niet op en Oetnapisjtim vraagt hem dan om wakker te blijven als hij zo graag het eeuwige leven wil verkrijgen. Maar dit lukt hem niet. Hij valt direct in een diepe slaap die zeven dagen duurt. Dan ziet Gilgamesj dat er geen hoop voor hem is en hij aanvaardt de terugtocht. Toch wijst Oetnapisjtim hem uit medelijden nog op een plant die de eter van de wortels verjongt. Gilgamesj plukt de plant en reist vol vreugde terug. Als hij onderweg rust en de plant even aan de oever van een bron legt, komt er een slang die de plant helemaal op eet. Nu blijft Gilgamesj niets meer over dan terug te gaan naar Oeroek. Terug in Oeroek wijst hij de veerman Oersjanabi vol trots op de rijkdom en de schoonheid van zijn stad.
Gilgamesj heeft de dood leren kennen. De dood van zijn vriend Enkidoe is voor hem onverdraaglijk en hij is opzoek gegaan naar het eeuwige leven. Hij heeft de dood onder ogen gezien; hij ging door de donkere tunnel van twaalf mijlen (door de volledige dierenriem) en schrok niet terug voor de duisternis, hij passeerde de Schorpioenenmensen en hij stak het water des doods over om Oetnapisjtim te bereiken. Hij heeft gezocht en daarin moed getoond. Hij heeft de volledige duisternis ervaren en is daar helemaal door heen gegaan. Dat betekent dat hij niet is ondergedompeld in vermaak en afleiding om de dood te vergeten maar dat hij de dood helemaal onder ogen heeft gezien. Gilgamesj zet al zijn wilskracht in om het eeuwige leven te bereiken. Hij zoekt dwangmatig naar het eeuwige leven in zijn strijd tegen de dood maar dan ervaart hij dat het eeuwige leven noch door dwang noch door strijd is te verkrijgen. Oetnapisjtim zegt hem zijn bezit, dat waar de mens aanvast houdt , op te geven. Het is immers alleen in de overgave aan het leven dat het eeuwige leven eervaren wordt. Hij biedt hem de optie om wakker te blijven maar Gilgamesj in slaap. Het lukte hem niet wakker te blijven zoals wij allen telkens weer in een diepe slaap vervallen waarin we de ogen voor ons lot sluiten en ons innerlijke weten negeren. Hij verloor de veelbelovende plant aan de slang, zoals wij ons allen laten afleiden en vergetelheid zoeken in dat wat begeerlijk lijkt. Toch is deze zoektocht niet voor niets geweest. Aan het eind van de tocht toont hij zijn stad vol trots aan de veerman en waardeert hij de rijkdom en de schoonheid van zijn stad. Hij beseft ten volle wat het leven hem schenkt terwijl hij de dood onder ogen ziet.
Gilgamesj kent de dood en heeft weet van het einde der dingen en toch, zoals het einde aangeeft, gaat hij het leven aan en waardeert hij de geschenken die het leven hem geeft.
Deze reis van Gilgamesj geeft precies weer wat wij kunnen ervaren tijdens de transits van Pluto over de persoonlijke planeten of over de cuspen van de hoekhuizen. We worden met de dood, symbolisch of letterlijk geconfronteerd. Om dit helemaal onder ogen te zien en niet te proberen in vergetelheid te raken of weg te vluchten, vraagt moed. Dan komt de vraag of we, gerijpt door deze ervaring en weet hebbend van de dood, het leven volledig durven te leven en ons innerlijke weten durven te volgen. Of we ons ‘ik’ met dat waar we aan vasthouden durven te verliezen en durven te responderen op de hogere wil. Zoals dit Epos weergeeft: of wij het leven helemaal leven met de dood, het einde der dingen voor ogen en daarin wakker aanwezig kunnen zijn.
De transit van Pluto vierkant Pluto is een transit die een sterk appèl doet op deze keuze.
Deze transit verschuift door de tijd en valt nu rond het zes en dertigste jaar. Dat is vroeg in het leven want aan het begin van deze eeuw viel deze transit pas op het vijf en zestigste jaar en voor kinderen die nu worden geboren geldt dat deze transit pas na hun vijftigste jaar valt. Mensen die deze transit nu ervaren worden relatief worden relatief vroeg geconfronteerd met dit kosmische appèl. Tijdens deze transit kun je ervaren dat je het leven niet in de hand hebt, dat je geen zeggenschap hebt maar ook dat je niet voluit in het leven staat als je voortdurend terughoudt en je diepste weten negeert. Je kunt er dan voor kiezen om de hogere wil door je heen te laten werken. Om je open te stellen voor deze kracht en je diepste weten te laten spreken. Maar ook de transits van Pluto over de persoonlijke planeten kunnen ons wakker schudden. Juist als we met een vorm van de dood worden geconfronteerd tijdens een transit van Pluto, gaan we zien dat noch defensie, noch aanval werkt. Dat het antwoord ligt in de overgave aan het leven zodat dit leven helemaal door ons heen kan werken en wij dat doen waarvan wij diep van binnen weten dat ons dat te doen staat.
Het betekent bijvoorbeeld dat je jouw waarheid of visie naar buiten brengt (Pluto in het 9e huis), dat je expressie geeft aan je liefde, je passie of creativiteit ( Pluto inhet 5e huis) dat je de maatschappelijke plaats inneemt die passend is (Pluto in het 10e huis), dat je de kwaliteiten die je hebt helemaal inzet (Pluto in het 2e huis). Pluto herinnert ons telkens weer aan het einde der dingen en vraagt daarom met dit einde voor ogen te doen wat je te doen staat. In het bewustzijn van het einde der dingen is er immers geen uitstel meer mogelijk, dan weet je dat elk moment er toe doet en dat je niets kunt nalaten of het nog even kunt aankijken. Het kan immers elk moment voorbij zijn. Je laat de hogere wil door je heen werken. Dan kan het innerlijke weten spreken en is er contact met je innerlijke kern, met de ziel. In die zin maakt Pluto de weg naar de ziel vrij. Pluto doet je herinneren aan de vergankelijkheid van het ‘ik en zijn verworvenheden tijdens dit leven hier op aarde en helpt je de ziel te laten spreken.
Het voortdurend wakker zijn en aandachtig luisteren naar wat er in je om expressie vraagt. Tot verstilling komen en bereid zijn om je liefde, je waarheid of creativiteit te volgen tegen alles dat daar tegen pleit in. Dat is wakker zijn, dat is leven in het nu, dat is het eeuwige leven.
Dit artikel is in de thema agenda: Pluto ( uitg. Hajefa) in 2004 verschenen.